04 Oca Yumurtlama Sorunları
Yumurtlama Sorunları
Yumurtalıklardan yumurtanın atılması aşamasındaki sorunlar bu grup içindedir. Normalde her ay bir yumurtanın kanallar içine atlması beklenir. Genellikle bu durum adetin ilk gününden itibaren sayılacak olursa 28 günde bir düzenli adet gören kişilerde 13-14. günlerde gerçekleşir. Adeti daha sık veya daha seyrek gören kişilerde yumurtlama günü biraz öne veya arkaya kayar. Adet düzensizliği olan kişilerde yumurtlamanın hiç olmayabileceği de hatırlanmalıdır.
Tanısı: Yumurtlama gerçekleşip gerçekleşmediğini anlamak için farklı yöntemler olmasına rağmen hiçbiri kesin değildir. Genellikle en basit yöntem yumurtlamanın ultrasonografik olarak izlendiği ve follikülometri adı verilen yöntemdir. Özellikle adetin 12-14. günlerine kadar izlenen yumurtların 18-20 mm’ye kadar büyümesi beklenir. Bu aşamadan sonra sıvı dolu yumurtanın görüntüsünde olan değişiklikler sıvı kesesinin içindeki yumurtanın atıldığının işaretidir. Bu değişiklikler klasik siyah-beyaz ultrasonografi veya renkli Doppler ultrasonografi ile anlaşılabilir. Yumurta 14. güne kadar çok az gelişiyorsa veya hiç gelişmiyorsa yumurtlamanın olmadığından bahsedilir. Bu durumda yumurtlamayı uyarıcı ilaçların verilmesi gereklidir.
Tedavisi: Yumurtlamanın uyarılması ve zamanında gerçekleşmesi için farklı ilaçlar kullanılabilir. Bunların içinde birinci aşamada Klomifen Sitrat (Gonaphene) ve HCG (Pregnyl, Profasi) kombinasyonu kullanılır. Bu tedaviye 3-6 arasında devam edilir. Yaklaşık 18-20 mm follikül elde edildikten sonra Pregnyl ile ovulasyon tetiklenir. Yaklaşık 36 saat sonra yumurtanın atılması beklenir. Ovulasyonun genellikle herhangi bir belirtisi yoktur, bazen hafif bir kasık ağrısı ovulasyon işareti olabilir. Genellikle 1 yumurta elde edilen bu yöntem ile % 5 uygulamada aşırı yumurtalık cevabına bağlı hiperstimülasyon adı verilen yumurtalıkların aşırı büyümesi ve kistleşme olması tablosuna rastlanır. Bu aşırı uyarılma durumu genellikle hafif şekildedir ve 1-2 aylık bir dinlenme dönemi sonra yumurtalıklar normale döner.
Bu yöntem ile sonuç alınamadığında ikinci aşamada rekombinant teknoloji ile elde edilmiş olan FSH (Puregon-Gonal F) tedavisi devreye girer. Bu ilacın etkinliği Klomifen Sitrat’a göre daha yüksektir. Genellikle birden fazla yumurta elde edilir. Doz ayaralaması dikkatli yapılmalıdır. Buna rağmen hiperstimülasyon riski % 25’lere kadar çıkabilir. Yumurta gelişimi tamamlanınca HCG ile ovulasyon tetiklenir. Bu ygulamaya ardışık olarak veya aralıklı olarak 3-6 dönem devam edilebilir.
Yumurtlamayı etkileyen diğer sorunlar
Bazen diğer hormonal sistemlerde olan sorunlar yumurtlamayı olumsuz etkileyebilir. Bunların arasında Hiperprolaktinemi (Prolaktin hormonu yüksekliği), guatr ile birlikte olan veya olmayan hipertiroidi veya hipotiroidi, şeker hastalığı veya bunun hafif bir şekli olan insülin direnci önde gelen nedenlerdir. Bu tanıların konulmuş olması halinde öncelikle bunlara yönelik olan uygun hormonal tedavinin verilmesi gereklidir.Bu ilaçalr devamlı olarak kullanılması gereken ilaçlardır. Bazen bu tedavi tek başına etkili olarak yumurtlamayı başlatabilir veya düzene sokabilir. İlaçların etkisi genellikle ilk aylardan sonra başlayacaktır. Tek başına yeterli olmadığı durumlarda yukarıda bahsedilmiş olan ovulasyonu sağlayıcı ilaçlar tedaviye eklenmelidir.